Zasady sporządzania rysunku budowlanego
Wykonywanie rysunków w projekcie budowlanym wymaga odpowiedniego przygotowania arkusza rysunkowego, jak też posługiwania się odpowiednimi standardami rysunkowymi, przy kreśleniu obiektów. Innymi liniami rysuje się np. krawędzie widoczne, innymi niewidoczne, jeszcze inne dotyczą osi symetrii, czy przekrojów. Wszystkie zasady ujęte są w normach i mają za zadanie uczynić rysunek czytelnym i zrozumiałym dla każdego inżyniera i technika.
Arkusze rysunkowe
Formaty arkuszy stosowanych do wykonania rysunków technicznych są znormalizowane wg PN-EN ISO 5457:2002. Prostokątny kształt arkusza rysunkowego został tak dobrany, żeby każdy arkusz dwa razy większy lub dwa razy mniejszy był podobny do pierwotnego, tzn. aby stosunek boku dłuższego do krótszego był zawsze taki sam. Formatami podstawowymi są formaty szeregu A. Są one oznaczane symbolami literowo-cyfrowymi (np. A4, A3, itd.). Podstawą formatów szeregu A jest format wielkości A0, którego pole powierzchni wynosi 1 m2.
Wymiary i zastosowanie formatów podstawowych
| Format | Wymiary po obcięciu [mm] | Zastosowanie |
| A0 | 841×1189 | Kreślenie dużych rysunków zestawieniowych |
| A1 | 594×841 | Kreślenie rysunków zestawieniowych i aksonometrycznych |
| A2 | 420×594 | Kreślenie rysunków zestawieniowych podzespołów, rysunków detali, małych rysunków aksonometrycznych |
| A3 | 297×420 | Kreślenie rysunków detali, schematów |
| A4 | 210×297 | Kreślenie rysunków detali, schematów |
Formatem zasadniczym jest arkusz o symbolu A4 o wymiarach 210 x 297 mm. Formaty A3, A2, A1 i A0 powstają przez zwielokrotnienie formaty A4, przy czym format:
- A3 = 2 x A4
- A2 = 4 x A4 = 2 x A3
- itd.
Obramowanie rysunku
Ma na celu wydzielenie na arkuszu tzw. pola rysunkowego, na którym znajduje się wymiarowany obiekt i utworzenie zewnętrznego marginesu umożliwiającego bezproblemowe wpięcie rysunku do projektu. Margines powinien wynosić minimum 5mm, przy od strony lewej (wpinanej w skoroszyt) 25mm. Rysunki na formacie A4 należy wykonywać pionowo, cały format jest w tym wypadku wpinany w skoroszyt, większe rysunki (A3, A2, itp), przed wpięciem należy złożyć tak, aby lewa strona rysunku była na pierwszym planie. Na tej stronie wykonuje się bowiem zawsze tabliczkę rysunkową.
Rys. Obramowanie i przykładowa tabliczka rysunkowa dla formatu A4.
Rys. Obramowanie i usytuowanie tabliczki rysunkowej na formacie A3.
Linie rysunkowe - rodzaje i parametry
Żeby rysunek techniczny był wyraźny, przejrzysty i czytelny stosujemy różne rodzaje i odmiany linii. Inne linie stosuje się do narysowania krawędzi przedmiotu, inne do zaznaczenia osi symetrii a jeszcze inne do zwymiarowania go. To jaką, w danej sytuacji, linię należy zastosować na rysunku określa ściśle Polska Norma PN-82/N-01616. Określa ona linie do stosowania w różnych odmianach rysunku technicznego: maszynowego, budowlanego i elektrycznego.
Grubości linii rysunkowych w mm
| Nazwa linii | Grupa linii | |||
| 2 | 3 | 4 | 5 | |
| Bardzo gruba | 1,0 | 1,4 | 2,0 | 2,0 |
| Gruba | 0,5 | 0,7 | 1,0 | 1,4 |
| Cienka | 0,18 | 0,25 | 0,35 | 0,5 |
Zastosowanie linii rysunkowych
Grubość linii należy dobierać w zależności od wielkości rysowanego przedmiotu i stopnia złożoności jego budowy. Wybrana grupa grubości linii (grubych i cienkich) powinna być jednakowa dla wszystkich rysunków wykonanych na jednym arkuszu. Np. jeżeli grubość linii grubej wynosi 0,5 mm to linia cienka powinna mieć grubość 0,18 mm.
Zastosowania linii rysunkowych
| Rodzaj linii | Podstawowe zastosowanie |
| Linia ciągła bardzo gruba | Tabelka numeru rysunku Połączenia klejone, lutowane |
| Linia ciągła gruba | Widoczne krawędzie i wyraźne zarysy przedmiotów w widokach i przekrojach Kształty przekrojów (wyjątkiem jest kład miejscowy, który kreślimy linią cienką) Zewnętrzny zarys tabliczki rysunkowej Obramowanie arkusza rysunkowego Oznaczenie początku i końca załamania płaszczyzny przekroju Półka do numeru części w rysunku złożeniowym |
| Linia ciągła cienka | Linia wymiarowa Linie pomocnicze odnoszące Znaki chropowatości powierzchni Tabelka tolerancji Kreskowanie przekrojów Osie otworów o średnicy mniejszej lub równej 12 mm Linie odnoszące w rysunku złożeniowym |
| Linia kreskowa cienka | Niewidoczne krawędzie i zarysy przedmiotów |
| Linia punktowa cienka | Osie symetrii otworów o średnicy większej niż 12 mm Linia podziałowa Kłady płaszczyzn symetrii |
| Linia dwupunktowa cienka | Rysowanie krańcowego położenia elementu Środek ciężkości przedmiotu |
| Linia dwupunktowa gruba | Oznaczenie rodzaju, sposobu obróbki cieplnej |
| Linia cienka falista lub zygzakowata | Linie urwania i przerwania przedmiotów Linie ograniczające przekroje cząstkowe |
Podziałki rysunkowe
Aby uniknąć wątpliwości czy przedmiot jest narysowany w zmniejszeniu, w powiększeniu, czy też w swej naturalnej wielkości, należy na rysunku każdego przedmiotu podać podziałkę. Podziałka to stosunek liczbowy wymiarów liniowych przedstawionych na rysunku do odpowiednich rzeczywistych wymiarów liniowych rysowanego przedmiotu.
Przy wykonywaniu rysunków technicznych stosuje się najczęściej następujące podziałki:
powiększające – 50:1, 20:1, 10:1, 5:1, 2:1
naturalną – 1:1
zmniejszające – 1:2, 1:5, 1:10, 1:20, 1:50, 1:100, 1:200, 1:500, 1:1000, 1:2000
Zastosowania podziałek rysunkowych
| Rodzaj podziałki | Podstawowe zastosowanie |
| 50:1 | Fragmenty części lub bardzo drobne części mechaniki precyzyjnej |
| 10:1 | Drobne części |
| 5:1 | Części o skomplikowanych kształtach |
| 2:1 | Detale |
| 1:1 | Detale, rysunki złożeniowe (zestawieniowe) małych urządzeń |
| 1:2 | Duże elementy, duże rysunki zestawieniowe |
| 1:5 | Rysunki zestawieniowe dużych maszyn |
| 1:10 i więcej | Rysunki budowlane |