Okresowe przeglądy pomp ciepła

    Wstęp

 

Pompa ciepła jest urządzeniem drogim i bardzo zaawansowanym technicznie, jednocześnie wbrew pozorom o niskim wskaźniku awaryjności. Pamiętajmy jednak, że jak każde skomplikowane w budowie urządzenie składa się z wielu elementów, charakteryzujących się nieco inną trwałością i odpornością na zużycie. Odpowiednio częsta kontrola i serwisowanie pozwala zapobiec wielu niekorzystnym zjawiskom, wydłużając pracę całego urządzenia. Pamiętajmy też, że przegląd jest często warunkiem przedłużenia gwarancji na urządzenie.

 

Jak często wykonuje się przegląd techniczny?

 

Profesjonalny przegląd techniczny pompy ciepła przez autoryzowanego serwisanta powinien być dokonywany raz do roku, najlepiej przed sezonem grzewczym. Zakres tego przeglądu zależy od warunków gwarancji producenta i konstrukcji pompy ciepła. Nieco inaczej wygląda przegląd pompy typu powietrze-woda, szczególnie w wersji split, a inaczej solanka-woda. Z każdego przeglądu sporządzany jest protokół który jest podstawą do przedłużenia gwarancji.

 

Książka eksploatacji – kiedy konieczna?

Pompy ciepła należą do urządzeń zawierających w swojej budowie czynniki chłodnicze o bardzo dużym wpływie na warstwę ozonową. Unia Europejska zobowiązała się w ramach Protokołu z Kioto do redukcji emisji fluorowanych gazów wywołujących efekt cieplarniany. W tym celu uchwalono Rozporządzenie WE Nr 842/2006 z 17.05.2006. Celem nadrzędnym tego Rozporządzenia jest redukcja emisji tzw. F-gazów w całym cyklu ich eksploatacji. Zgodnie z Rozporządzeniem (WE) Nr 842/2006, artykuł 3 właściciel / użytkownik pompy ciepła musi spełnić odpowiednie wymagania. W przypadku pomp ciepła, które wykorzystują w swym działaniu więcej aniżeli 3 kg czynnika chłodniczego (FKW, HFKW), konieczne jest prowadzenie „Książki eksploatacji” instalacji. 

Jak wygląda przegląd techniczny? 

W zależności od wymagań gwaranta pompy ciepła i jej typu  przegląd techniczny może obejmować mniej lub więcej komponentów. Elementy podlegające przeglądowi wymienione są w „protokole konserwacji pompy ciepła”. Zwykle można je podzielić na trzy grupy:

– ogólne prace konserwacyjne

– prace konserwacyjne na części chłodniczej

– prace konserwacyjne na części cieplnej

Poniżej przykładowy przegląd na pompie typu powietrze/woda firmy Dimplex

1. Ogólne prace konserwacyjne i kontrole

Kontrola i czyszczenie lameli parownika oraz wanny kondensatu 

Kontrola i czyszczenie wnętrza pompy ciepła 

Ułożenie węża spustowego kondensatu (kontrola wzrokowa) 

Kontrola i czyszczenie przewodów powietrznych przy instalacji wewnętrznej 

Czyszczenie filtra zanieczyszczeń 

Kontrola odszraniania 

Kontrola urządzeń bezpieczeństwa 

Kontrola ustawień regulatorów 

Kontrola osadzenia przyłączy elektrycznych 

Wyliczenie minimalnego przepływu wody na podstawie zmierzonych temperatur zasilania i powrotu 

W przypadku modyfikacji działania aktualizacja oprogramowania regulatora

2. Kontrole techniki chłodniczej

(Przeprowadzane przez serwis posprzedażowy lub specjalistyczną firmę zajmującą się techniką chłodniczą)

Kontrola szczelności obiegu chłodniczego zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 842/2006 

Rodzaj czynnika chłodniczego:…………………….

Ilość czynnika chłodniczego:…………………..kg

Kontrola szczelności zgodnie z DIN 378 (rozp. WE 842/2006)

Kontrola wzrokowa wszystkich komponentów chłodniczych

Kontrola wzrokowa przewodów rurowych i połączeń 

Kontrola uchwytów, mocowań i odsprzężenia drgań ..

Wynik kontroli przy użyciu detektora nieszczelności: ,…………………………g/a

Wymagana ponowna kontrola.  tak nie

Wynik:

Wymogi dotyczące szczelności są spełnione zgodnie ze stanem techniki ……..

3. Prace konserwacyjne na instalacji grzewczej z pompą ciepła

Kontrola ciśnienia wejściowego w naczyniu wzbiorczym (MAG) 

Kontrola ciśnienia napełnienia w instalacji grzewczej 

Kontrola anody antykorozyjnej przez pomiar 

Kontrola ustawień krzywych grzewczych 

Kontrola ogranicznika temperatury bezpieczeństwa, grzałek elektrycznych i grzałki kołnierzowej 

Kontrola szczelności zaworów bezpieczeństwa ogrzewania i wody 

Kontrola szczelności zaworów zwrotnych ogrzewania i wody

Choć przegląd techniczny według powyższych wymogów wygląda bardzo poważnie, mało który serwisant zadaje sobie tyle trudu aby dokonać przeglądu wszystkich elementów. Najczęściej sprawdzany jest stan filtra siatkowego i parownik, szczególnie w pompach typu split, gdzie narażony jest najbardziej na zanieczyszczenie czynnikami zewnętrznymi (kurz, nasiona roślin, pyłki, owady, itp.). Serwisant sprawdza także stan odprowadzania kondensatu, stan oleju w sprężarce. Po stronie grzewczej sprawdzana jest wielkość przepływu i stany awaryjne na regulatorze. Jeśli klient dokonał samodzielnych zmian w jego ustawieniach serwisant ma obowiązek skontrować ich wpływ na działanie pompy ciepła. Przy pompach pracujących minimum 2 lata może być dodatkowo sprawdzana anoda magnezowa.

Bardzo ważną informacją dla serwisanta są wszelkie stany usterkowe i awaryjne odczytane na regulatorze. Usterki te można podzielić na co najmniej dwie kategorie:

A. Usterki powodujące czasowe ostrzeżenie

B. Usterki powodujące trwałe wyłączenie 

Jednych i drugich nie należy nigdy lekceważyć!

 

Przykłady usterek powodujących czasowe ostrzeżenie. Ostrzeżenie pojawia sie w menu regulatora (na podstawie materiałów firmy Vaillant)

Protokół kontrolny/książka eksploatacji instalacji muszą być przechowywane przez właściciela / użytkownika instalacji i być dostępne w pomieszczeniu ustawienia pompy ciepła. Wszystkie zapisy w tych dokumentach muszą być udostępnione odpowiednim władzom i komisjom na ich żądanie. Kontrole

 szczelności powinny być przeprowadzane tylko przez certyfikowany personel. 

Czyszczenie filtra siatkowego

W początkowym okresie eksploatacji pompy ciepła zaleca się czyszczenie filtra dwa razy do roku. Jeśli kolejne czyszczenie nie wykazuje istotnych zabrudzeń można je ograniczyć raz do roku. Czyszczenie filtra wymaga wyłączenia pompy ciepła wyłącznikiem głównym. Czyszczenie polega na wykręceniu wkładu siatkowego i przepłukaniu go pod strumieniem wody. Zawór odcinający w czasie czyszczenie powinien być w pozycji zamkniętej. Przy dokręcaniu pokrywy należy zwrócić uwagę na stan o-ringu.

Czyszczenie parownika

Przynamniej raz do roku, najlepiej przed sezonem grzewczym należy oczyścić parownik pompy ciepła. Parowniki są wymiennikami ciepła o dość zwartej budowie na której dość łatwo osadza się kurz. W przypadku pomp ciepła typu powietrze woda, parownik zamontowany jest na zewnątrz budynku i może ulec dodatkowo zanieczyszczeniu owadami, nasionami drzew, pyloną trawą, liśćmi, itp. Nie czyszczony parownik powoduje zwiększenie oparów w przepływie powietrza, tym samym wzrost zużycia prądu lub spadek wydajności pompy ciepła. 

Czyszczenie parownika można zlecić serwisantowi, ale z dużą ostrożnością można ją też przeprowadzić samemu. Pompa ciepła musi być w tym momencie odłączona od zasilania. Parowniki zewnętrze czyścimy po zdjęciu obudowy. Usunięcie zanieczyszczeń można wykonać miękką szczotką, pędzelkiem, odkurzaczem

ozepom488.jpg

Fot. Silnie zanieczyszczony parownik jednostki zewnętrznej

 

ozepom489.jpg

Fot. Zanieczyszczony parownik. U góry widoczne śruby mocujące obudowę wentylatora.

ozepom490.jpg

Fot. Czyszczenie  zanieczyszczonego parownika przy użyciu odkurzacza z miękka szczotką. Ruchy powinny być równoległe do lameli aby ich nie wygiąć.

 

Parowniki mocno zanieczyszczone można czyścić wodą pod ciśnieniem. Zaleca się stosować do tego celu płaską dyszę, a strumień wody kierować na lamele pod kątem 12-20°, z odległości 20-30 cm.

ozepom491.jpg

Rys. Czyszczenie parownika strumieniem wody.

 

Jeśli zanieczyszczenia są tłuste lub mocno przywierają do lamelek, koniecznym może się okazać czyszczenie chemiczne. Na rynku jest wiele preparatów do czyszczenia klimatyzatorów, które z powodzeniem można wykorzystać do oczyszczenia parownika lub skraplacza pompy ciepła. Preparaty chemiczne mogą być dostępne w postaci gotowych do użycia aerosoli lub w formie płynów do zastosowania w spryskiwaczach. Poniżej rozwiązania firmy RECTORSEAL. Wszystkie zdjęcia produktów pochodzą ze strony czyszczenie-klimatyzacji.com.pl

 

CLEAN-N Safe

ozepom492.jpg

Preparat do czyszczenia parowników oraz skraplaczy w instalacjach klimatyzacji i chłodniczych. Pozwala skutecznie usunąć zabrudzenia i osady z rur i lameli wymienników ciepła. Rozjaśnia ściemniałe powierzchnie. Aktywna piana, jaka tworzy się po naniesieniu preparatu, rozpuszcza i obluzowuje zanieczyszczenia, które po chwili wystarczy spłukać wodą.

 

 FOAM-A-COIL

ozepom493.jpg

Foam-A-Coil to bezkwasowy, wysoko pieniący preparat do mycia skraplaczy i parowników oraz wielu innych urządzeń i powierzchni. Może być używany w pomieszczeniach. Silna, powierzchniowo czynna piana dokładnie penetruje czyszczone powierzchnie, rozpuszcza i obluzowuje powłoki z tłuszczu, olejów, smół, brudu i osadów. W kilka minut wypycha z nawet najbardziej niedostępnych miejsc wszelkie zanieczyszczenia, umożliwiając spłukanie ich wodą.

Tabela ze środkami czyszczącymi firmy do pobrania tutaj.

 

 

Kontrola szczelności

 

Pompy ciepła należą do urządzeń sprężarkowych, w których występują czynniki chłodnicze zawierające tzw. f-gazy, czyli fluorowane gazy cieplarniane ( HFC). Zgodnie z ROZPORZĄDZENIEM PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 842/2006 urządzenia i instalacje zawierające f-gazy powinny być poddawane okresowej kontroli szczelności. Częstotliwość takiej kontroli zależy od pojemności układu chłodniczego wyrażonej w kg gazu fluorowanego lub w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla, przy czym każdy gaz fluorowany ma inny przelicznik w związku z jego różnym wpływem na efekt cieplarniany (współczynnik GWP) Poniżej w tabeli podaję wielkości przeliczników dla najpopularniejszych czynników chłodniczych.

Tabela. Przeliczenie limitów wielkości napełnienia wyrażonych w ekwiwalencie CO2 na kilogramy w odniesieniu do najczęściej stosowanych czynników chłodniczych i mieszanin

ozepom494.jpg

Wymagania odnośnie kontroli szczelności ujęte są w Artykule 4 ww. rozporządzenia:

 

Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 akapit pierwszy, do dnia 31 grudnia 2016 r., urządzenia, które zawierają mniej niż 3 kg fluorowanych gazów cieplarnianych, lub hermetycznie zamknięte urządzenia, które są oznakowane jako takie i zawierają mniej niż 6 kg fluorowanych gazów cieplarnianych, nie podlegają kontrolom szczelności.

3. Kontrole szczelności zgodnie z ust. 1 przeprowadza się z następującą częstotliwością:

a) w przypadku urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane w ilości 5 ton ekwiwalentu CO2 lub większej, ale mniejszej niż 50 ton ekwiwalentu CO2: co najmniej raz na 12 miesięcy lub co najmniej raz na 24 miesiące, jeżeli mają zainstalowany system wykrywania wycieków;

b) w przypadku urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane w ilości 50 ton ekwiwalentu CO2 lub większej, ale mniejszej niż 500 ton ekwiwalentu CO2: co najmniej raz na sześć miesięcy lub co najmniej raz na 12 miesięcy, jeżeli mają zainstalowany system wykrywania wycieków;

c) w przypadku urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane w ilości 500 ton ekwiwalentu CO2 lub większej: co najmniej raz na trzy miesiące lub co najmniej raz na sześć miesięcy, jeżeli mają zainstalowany system wykrywania wycieków.

 

Prowadzenie dokumentacji

Operatorzy stacjonarnych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz samochodów ciężarowych

i przyczep chłodni zawierających co najmniej 5 t ekwiwalentu CO2 fluorowanych gazów cieplarnianych muszą prowadzić dokumentację urządzeń i udostępniać ją właściwym organom krajowym lub Komisji Europejskiej na ich wniosek. Jeżeli urządzenie posiada etykietę stwierdzającą, że jest ono hermetyczne zamknięte, dokumentacja jest wymagana wyłącznie wówczas gdy wielkość napełnienia wynosi ponad 10 t ekwiwalentu CO2.

Operator ma obowiązek przechowywania dokumentacji przez 5 lat, a wykonawca musi przechowywać kopię dokumentacji przez okres 5 lat. Dokumentacja urządzeń musi zawierać następujące informacje:

 imię i nazwisko, adres pocztowy, numer telefonu operatora;

 informacje na temat ilości i rodzaju zainstalowanych fluorowanych gazów cieplarnianych (jeżeli nie są one podane w specyfikacji technicznej producenta lub na etykiecie, muszą zostać ustalone przez certyfikowany personel);

 ilość fluorowanych gazów cieplarnianych dodanych podczas instalowania, konserwacji lub serwisowania z powodu wycieku;

 ilość zainstalowanych fluorowanych gazów cieplarnianych poddana recyklingowi lub regeneracji, a także nazwa i adres zakładu, w którym poddano je recyklingowi lub dokonano regeneracji, oraz, w stosowanych przypadkach, numer certyfikatu;

 ilość odzyskanych fluorowanych gazów cieplarnianych;

 daty i wyniki kontroli szczelności, w tym przyczyny wszelkich wykrytych wycieków;

 jeżeli urządzenie zostało zlikwidowane, środki podjęte w celu odzyskania i unieszkodliwienia fluorowanych gazów cieplarnianych;

 dane identyfikacyjne przedsiębiorstwa/personelu, który przeprowadzał czynności;

 daty i wyniki kontroli systemu wykrywania wycieków (jeżeli jest on zainstalowany);

 

Etykietowanie

Urządzenia chłodnicze i klimatyzacyjne, w tym ruchome urządzenia klimatyzacyjne, muszą być odpowiednio oznakowane. Etykieta musi wskazywać, że urządzenie zawiera fluorowane gazy cieplarniane, informacje o tym, jakie są to gazy oraz informacje o wielkości napełnienia. Powinna ona być czytelna oraz łatwo dostępna, na przykład umiejscowiona w pobliżu wejść serwisowych. Jeżeli urządzenie jest hermetycznie zamknięte, informacja ta musi zostać podana na etykiecie. Począwszy od dnia 1 stycznia 2017 r. na etykiecie należy wskazać wielkość napełnienia w ekwiwalencie CO2 oraz współczynnik ocieplenia globalnego zastosowanych fluorowanych gazów cieplarnianych. Urządzenie musi zostać opatrzone etykietą w momencie wprowadzenia na rynek po raz pierwszy, tj. gdy producent unijny sprzedaje urządzenie po raz pierwszy dystrybutorowi lub

innemu przedsiębiorstwu lub gdy importer dopuszcza urządzenie do swobodnego obrotu.