Materiały
Rury
Do budowy gazociągów wysokiego ciśnienia należy stosować rury stalowe przewodowe dla mediów palnych, zgodnie z wymaganiami określonymi w normie PN-EN 10208-2 lub PN-EN ISO 3183.
Łuki / kolana stalowe
Łuki stosowane do budowy gazociągów i innych obiektów stalowej sieci gazowej powinny spełniać wymagania określone w Polskich Normach dotyczących systemów dostaw gazu oraz łuków rurowych wykonywanych metodą nagrzewania indukcyjnego. Tolerancja owalności średnicy rur łuków nie może przekraczać 2,5% zewnętrznej średnicy rur. Końce łuków powinny być przygotowane w taki sposób (zgodne z wymaganiami określonymi dla końców rur przewodowych stalowych dla mediów palnych) aby nadawały sie bezpośrednio do spawania doczołowego.
Dopuszcza się wykonywanie łuków za pomocą gięcia na zimno w miejscu budowy. Wytwórca wykonujący łuki gięte powinien posiadać dokumenty uprawniające go do ich wytwarzania wystawione w oparciu o wykonane elementy próbne. Zaleca się aby dokumenty uprawniające były wydane przez niezależną jednostkę lub operatora sieci.
Pocieniona grubość ścianki łuku na zewnętrznym promieniu gięcia nie może być mniejsza od obliczeniowej grubości ścianki rury. Na łuku nie dopuszcza się wykonywania żadnych spoin obwodowych przed i po gięciu. W przypadku wykonywania łuków giętych z rur ze szwem wzdłużnym (HFW, SAWL), szew rury należy umieścić w strefie obojętnej w stosunku do płaszczyzny gięcia. Nie dopuszcza się wykonywania łuków z rur ze szwem spiralnym (SAWH).
Zasady powyższe dotyczą również stosowania rur ze szwem w czasie wykonywania przewiertów sterowanych.
W przypadku łuków fabrycznych wytwarzanych z rur, ciśnieniową próbę hydrauliczną, badania nieniszczące spoiny oraz potwierdzenie jakości spoiny można przeprowadzić na rurze wyjściowej.
Trójniki stalowe
Odgałęzienia gazociągów wykonywać poprzez trójniki równoprzelotowe i redukcyjne zgodne z PN-EN 10253-2.
Zwężki stalowe
Zmiany średnic gazociągu wykonywać poprzez zwężki redukcyjne o specyfikacji wg PN-EN 10253-2.
Zespoły odwadniające
W przypadku gazociągów gromadzących duże ilości kondensatu należy zaprojektować zespoły odwadniające.
Monobloki
Dla stalowych gazociągów sieci gazowej należy przewidzieć montaż monobloków z punktami kontrolno – pomiarowymi umożliwiającymi kontrolę sprawności złącza izolującego. Zadaniem tych elementów jest przerwanie ciągłości elektrycznej gazociągu. (rys. poniżej)
Kołnierze
Dla wszystkich połączeń kołnierzowych wykonanych na zewnątrz (z wyłączeniem połączeń armatury odcinającej z urządzeniami technicznymi podlegającymi pod dozór pełny UDT) należy przewidzieć uszczelnienie przestrzeni międzykołnierzowych odpowiednią masą izolacyjną z zabezpieczeniem taśmą nawojową odporną na promieniowanie UV. W połączeniach kołnierzowych należy stosować kołnierze szyjkowe do przyspawania. Zastosowanie innych rodzajów kołnierzy wymaga uzyskania pisemnej akceptacji operatora sieci.
Armatura zaporowa
1. Stosowana armatura i napędy powinny posiadać krajową deklarację właściwości użytkowych wystawioną przez producenta wyrobu, pozwalającą na znakowanie wyrobu znakiem budowlanym i być oznakowane znakiem budowlanym (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r.
w sprawie sposobów deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym) lub deklarację właściwości użytkowych pozwalającą na znakowanie wyrobów oznakowaniem CE i być oznakowane oznakowaniem CE (zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG).
2. Do zabudowy podziemnej należy stosować armaturę z króćcami do spawania zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się zastosowanie połączeń kołnierzowych.
3. Dla zabudowy nadziemnej należy stosować armaturę z króćcami kołnierzowymi.
Rs. Zespół zaporowo-upustowy wysokiego ciśnienia nadziemny. Ozn. 1-kurek kulowy zaporowy, 2-kurek kulowy odpowietrzający, 3-manometr, 4-kołnierz izolujący (monoblok), 5-okular zaślepka
4. W zależności od wielkości momentu obrotowego projektowanej armatury należy dla niej dobrać odpowiedni rodzaj napędu ręcznego w postaci dźwigni lub pokrętła, bądź zastosować przekładnie mechaniczne.
Lokalizowanie gazociągu wysokiego ciśnienia (na przykładzie spółki EWE i przepisów krajowych)
Gazociągi wysokiego ciśnienia należy prowadzić pod ziemią, w terenach zielonych. W szczególnych przypadkach dopuszcza się prowadzenie gazociągów pod drogami gruntowymi. Lokalizowanie gazociągu powinno uwzględniać jak najmniejsze ingerowanie w środowisko i rachunek ekonomiczny. Wszelkie przejścia przez przeszkody terenowe w postaci rzek, mostów, wiaduktów, torów kolejowych należy projektować z wykorzystaniem metod bezwykopowych według wytycznych W-DT/B-02-05 (Metody bezwykopowe- przewierty i przeciski)
Należy unikać projektowania gazociągów w terenie podmokłym i bagnistym. Jeśli nie ma innego rozwiązania w terenie takim gazociąg na etapie budowy powinien być obciążony blokami betonowymi z betonu zbrojonego, lub w inny sposób zabezpieczony przed przemieszczaniem.
Zalecane głębokości umieszczenia gazociągu:
– 1,2m na terenie niezabudowanym
– 1,2-1,5m pod drogami (szczegóły należy uzgadniać z zarządcą drogi)
– 1,5m pod torami kolejowymi, na nasypach kolejowych (szczegóły należy uzgadniać z zarządcą linii kolejowej)
– 1,0m pod dnem rowów melioracyjnych licząc od górnej krawędzi rury ochronnej
– 1,5m na terenach zmeliorowanych
Jak widać głębokości te w spółce EWE są większe niż w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki. Chcę w ten sposób zwrócić uwagę, że poszczególne rejony w kraju mogą mieć w tym względzie własne wytyczne i należy każdorazowo je prześledzić przed projektowaniem.
Lokalizowanie gazociągu powinno uwzględniać jego późniejsza eksploatację w obszarze strefy kontrolowanej. szerokość tej strefy wynika z Rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie. Strefy te wynoszą:
– 4,0m do średnicy DN150 włącznie
– 6,0m dla DN150-300 włącznie
– 8,0m powyżej DN 300 do DN 500 włącznie
– 12,0m powyżej DN500
A strefach kontrolowanych nie mogą rosnąć drzewa w odległości mniejszej niż:
– 2m od gazociągów o średnicy do DN300 włącznie
– 3m od gazociągów >DN300 licząc od osi gazociągu do pnia drzewa.
Przy prowadzeniu gazociągu przez las konieczne jest wykonanie przecinki o szerokości minimum 2m z każdej strony gazociągu licząc od jego osi do najbliższych drzew lub krzewów. Z tego powodu koszty prowadzenia w lesie są bardzo wysokie i należy zawsze szukać alternatywnego rozwiązania.
Armatura zaporowa
Armatura zaporowa i upustowa lokalizowana pod powierzchnią terenu w sieci gazowej o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 1,6 MPa powinna być połączona z gazociągiem za pomocą doczołowych złączy spawanych. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się zastosowanie połączeń kołnierzowych.
Gazociąg o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 0,5 MPa należy podzielić na odcinki za pomocą armatury zaporowej i upustowej.
Określając odległość między zespołami armatury zaporowej i upustowej, należy brać pod uwagę średnicę gazociągu, maksymalne ciśnienie robocze (MOP) i czas opróżnienia z gazu ziemnego.
Odległość między zespołami armatury zaporowej i upustowej nie powinna być większa niż:
18,0 km – dla gazociągów usytuowanych w pierwszej klasie lokalizacji;
36,0 km – dla gazociągów usytuowanych w drugiej i trzeciej klasie lokalizacji.
Odległości od innych elementów i skrzyżowania
Gazociągi z polietylenu o maksymalnym ciśnieniu roboczym powyżej 0,5 MPa do 1,0 MPa włącznie należy projektować i budować w taki sposób, aby inne obiekty budowlane znajdowały się w odległości od osi gazociągu nie mniejszej niż połowa szerokości strefy kontrolowanej, niezależnie od zaliczenia terenu do odpowiedniej klasy lokalizacji.
Gazociągi stalowe o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) większym niż 0,5 MPa należy projektować i budować w taki sposób, aby inne obiekty budowlane znajdowały się w odległości od osi gazociągu nie mniejszej niż:
1) połowa szerokości stref kontrolowanych – na terenie zaliczonym do pierwszej klasy lokalizacji,
2) dwukrotność połowy szerokości stref kontrolowanych – na terenie zaliczonym do drugiej klasy lokalizacji,
3) trzykrotność połowy szerokości stref kontrolowanych – na terenie zaliczonym do trzeciej klasy lokalizacji
– na którym usytuowane są te obiekty budowlane.
Inne obiekty budowlane powinny być lokalizowane w stosunku do gazociągów w odległościach nie mniejszych niż te, o których mowa w ust. 1-3.
Przy zbliżeniach gazociągów do elementów uzbrojenia terenu odległość między powierzchnią zewnętrzną ścianki gazociągu i skrajnymi elementami uzbrojenia terenu powinna wynosić nie mniej niż 0,4 m, a przy skrzyżowaniach – nie mniej niż 0,2 m.
Układając gazociąg równolegle do istniejącego gazociągu, w przypadku gazociągu o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) do 1,6 MPa włącznie, odległość między powierzchniami zewnętrznymi ścianek gazociągu nie powinna być mniejsza niż:
0,2 m – w przypadku gazociągu o średnicy do DN 150 włącznie;
0,4 m – w przypadku gazociągu o średnicy powyżej DN 150.
Układając gazociąg równolegle do istniejącego gazociągu, w przypadku gdy maksymalne ciśnienie robocze (MOP) jednego z nich jest większe niż 1,6 MPa, odległość między powierzchniami zewnętrznymi ścianek gazociągu nie powinna być mniejsza niż:
0,2 m – dla gazociągu o średnicy do DN 80 włącznie;
0,5 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 80 do DN 150 włącznie;
1,0 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 150 do DN 300 włącznie;
1,5 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 300 do DN 500 włącznie;
2,0 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 500 do DN 900 włącznie;
2,5 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 900.
Linie energetyczne
1.Przy skrzyżowaniu lub zbliżeniu gazociągu stalowego z elektroenergetyczną linią napowietrzną odległość pozioma rzutu fundamentu słupa linii elektroenergetycznej o napięciu do 15,0 kV włącznie do ścianki gazociągu nie może być mniejsza niż:
3,0 m – dla gazociągu o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 0,5 MPa.
2. Odległość pozioma rzutu fundamentu słupa linii elektroenergetycznej o napięciu powyżej 15,0 kV do ścianki gazociągu stalowego nie może być mniejsza niż:
10,0 m – dla gazociągu o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 0,5 MPa.
3. Odległość uziemienia słupa linii elektroenergetycznej od ścianki gazociągu stalowego, niezależnie od występującego w nim maksymalnego ciśnienia roboczego (MOP), nie może być mniejsza niż 2,0 m.
4. Przy skrzyżowaniu lub zbliżeniu gazociągu polietylenowego z linią elektroenergetyczną napowietrzną odległość pozioma rzutu fundamentu słupa linii elektroenergetycznej o napięciu do 15,0 kV włącznie od gazociągu nie może być mniejsza niż:
2,0 m – dla gazociągu o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 0,5 MPa do 1,0 MPa włącznie.
5. Kąt skrzyżowania gazociągu stalowego z linią elektroenergetyczną napowietrzną dla gazociągu ułożonego w gruncie nie może być mniejszy niż 30°.
6. Odległość pionowa ścianki gazociągu układanego nad gruntem od przewodów linii elektroenergetycznej w skrajnych warunkach zwisu dla linii elektroenergetycznej nie może być mniejsza niż:
1) 3,0 m – dla linii elektroenergetycznej o napięciu do 15,0 kV włącznie;
2) 5,0 m – dla linii elektroenergetycznej o napięciu powyżej 15,0 kV.
7. Odległość gazociągu stalowego od obrysu zewnętrznego uziemienia elektroenergetycznej stacji transformatorów nie może być mniejsza niż:
1) 5,0 m – od granicy strefy kontrolowanej wyznaczonej dla tego gazociągu dla elektroenergetycznych stacji transformatorów o napięciu do 15,0 kV włącznie;
2) 8,0 m – od granicy strefy kontrolowanej wyznaczonej dla tego gazociągu dla elektroenergetycznych stacji transformatorów o napięciu powyżej 15,0 kV.
Sieci telekomunikacyjne
1.Przy skrzyżowaniu lub zbliżeniu gazociągu z linią telekomunikacyjną napowietrzną odległość pozioma ścianki gazociągu do rzutu fundamentu słupa linii telekomunikacyjnej oraz do rzutu fundamentu innych słupów, podpór i masztów nie może być mniejsza niż:
2,0 m – dla gazociągu o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 0,5 MPa.
2. Odległość pozioma gazociągu stalowego od rzutu skrajnego przewodu linii telekomunikacyjnej napowietrznej nie może być mniejsza niż 0,5 m od granicy strefy kontrolowanej wyznaczonej dla tego gazociągu.
3. Odległość gazociągu stalowego od kanalizacji kablowej i kabla ziemnego nie może być mniejsza niż połowa strefy kontrolowanej wymaganej dla tego gazociągu.
Przy skrzyżowaniu gazociągu z linią kablową telekomunikacyjną podziemną, jak i linią kablową elektroenergetyczną podziemną, odległość pionowa od ścianki gazociągu nie może być mniejsza niż 0,2 m.
Kąt skrzyżowania gazociągu z kanalizacją kablową powinien być nie mniejszy niż 60°, a z linią kablową podziemną – nie mniejszy niż 20°.
Rurociągi (sieci podziemne cieplne, kanalizacyjne, wodociagowe, gazowe)
1.Przy zbliżeniach gazociągów do elementów uzbrojenia terenu odległość między powierzchnią zewnętrzną ścianki gazociągu i skrajnymi elementami uzbrojenia terenu powinna wynosić nie mniej niż 0,4 m, a przy skrzyżowaniach – nie mniej niż 0,2 m.
2. Układając gazociąg równolegle do istniejącego gazociągu, w przypadku gazociągu o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) do 1,6 MPa włącznie, odległość między powierzchniami zewnętrznymi ścianek gazociągu nie powinna być mniejsza niż:
1) 0,2 m – w przypadku gazociągu o średnicy do DN 150 włącznie;
2) 0,4 m – w przypadku gazociągu o średnicy powyżej DN 150.
3. Układając gazociąg równolegle do istniejącego gazociągu, w przypadku gdy maksymalne ciśnienie robocze (MOP) jednego z nich jest większe niż 1,6 MPa, odległość między powierzchniami zewnętrznymi ścianek gazociągu nie powinna być mniejsza niż:
1) 0,2 m – dla gazociągu o średnicy do DN 80 włącznie;
2) 0,5 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 80 do DN 150 włącznie;
3) 1,0 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 150 do DN 300 włącznie;
4) 1,5 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 300 do DN 500 włącznie;
5) 2,0 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 500 do DN 900 włącznie;
6) 2,5 m – dla gazociągu o średnicy powyżej DN 900.
4. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się zmniejszenie odległości, o których mowa w ust. 3, o ile zastosowano rozwiązania techniczne zapewniające bezpieczeństwo użytkowania gazociągu.
5. Jeżeli gazociągi o różnych średnicach są układane równolegle, odległość między nimi ustala się zgodnie z ust. 3, biorąc pod uwagę większą ze średnic.
6. Dopuszcza się układanie we wspólnym wykopie z gazociągiem linii telekomunikacyjnej służącej do jego obsługi i innych rurociągów oraz instalacji będących własnością jednego przedsiębiorstwa lub operatora. W takim przypadku wzajemne odległości ustala operator gazociągu.
Odległości od dróg (według ustawy o drogach publicznych)
Minimalne odległości gazociągu od zewnętrznej krawędzi jezdni według przepisów ustawy o drogach publicznych wynoszą
Zmniejszenie ww. odległości może nastąpić tylko za zgodą zarządcy dróg.